Over het algemeen zijn voor problemen verschillende oplossingen mogelijk.
Al deze oplossingen hebben verschillende consequenties met voor- en nadelen.
De perfecte oplossing bestaat meestal niet. Het gaat bij een keuzeproces om
de beste oplossing, waarbij de voordelen groter zijn dan de nadelen. In
deze stap gaat het er om de consequenties met hun voor- en nadelen helder
te krijgen.
Een voorbeeld ter verduidelijking:
Uit een analyse (in stap 2: opstellen van mogelijke
oplossingen ) blijkt bijvoorbeeld dat
jouw probleem gekenmerkt wordt door te weinig tijd aan de studie besteden.
Twee mogelijke oplossingen met verschillende consequenties en voor- en nadelen zijn:
- Doorgaan met deze studie en in een cursus leren beter met je tijd om
te gaan.
De consequentie's zijn
- Je zult een dergelijke cursus moeten zoeken
- Deze cursus zal je moeten blijven volgen
- Volgens de aanwijzingen van die cursus zal de studie ZELF
moeten aanpakken en organiseren.
- Een nieuwe aanpak en organisatie zal je lang genoeg moeten volhouden
Als commentaar is hierop te geven dat vooral de vierde consequentie (volhouden)
door studenten vaak zeer moeilijk wordt gevonden. Het is echter een
onvermijdelijke consequentie van deze oplossing. Je zou dit een nadeel kunnen
noemen van deze oplossing.
Een voordeel van deze oplossing is dat je kunt doorgaan met deze studie.
- Een opleiding te zoeken met een strakke structuur. De consequenties zijn
- Opgeven van je huidige opleiding en dat kan weer consequenties hebben voor je
rechtspositie en financiën., commentaar van
anderen uitlokken, enz.
- Vinden van een nieuwe opleiding en dan kom je vragen tegen over geschiktheid,
inschrijftermijnen, enz.
Het voordeel van deze oplossing is dat je in een strakke opleiding als
het ware gedwongen wordt regelmatig te werken.
Het nadeel is dat je moet veranderen van opleiding, de vrijheid om zelf de
tijd in te delen wegvalt, enz.
Het gaat er in stap 4 om deze consequenties met hun voor- en nadelen
te verduidelijken en hier commentaar op te geven. Zo kan je afwegen
en de beste beslissing nemen. Dit is vaak een ingewikkeld proces. Door
het maken van schriftelijke notities en de punten met iemand te bespreken
bewaar je het overzicht.
Bewaar het overzicht
Bij complexe problemen kunnen er zoveel factoren een rol
spelen dat het voor de persoon zelf moeilijk wordt om het overzicht
te bewaren. Dat kan er toe leiden dat het probleem wordt vereenvoudigd
ter voorkoming van een dreigende overbelasting. Maar door deze selectie kunnen
belangrijke factoren verwaarloosd worden.
Er bestaan zelfs computer-programma's die helpen het overzicht te bewaren,
zogenaamde "decission support systems". Ook bij de RU
Leiden draait een dergelijk programma. Maar ook het schriftelijk
noteren van mogelijke oplossingen, consequenties met voor- en
nadelen en commentaar dat hierop is te geven helpt.
Ook krijg je meer duidelijkheid door aan
iemand in je omgeving het probleem en mogelijke oplossingen
uit te leggen. Door uit te leggen dwing je jezelf als het ware
om het probleem, jouw overwegingen en mogelijke oplossingen
expliciet te maken. Het blijft niet meer vaag in je hoofd
zitten, waardoor je een betere beslissing kunt nemen.
Voorbeeld van het analyseschema van stap 4
- Probleem
- Onvoldoende studieresultaten
- Oplossing
- 'Gewoon' doorgaan met de huidige studie
- Consequentie
- Kans dat afronding van de studie nooit plaatsvindt: een groot
nadeel van deze oplossing
- Commentaar
- Met een ander oplossing (namelijk leren het studieprobleem aan te
pakken, bijvoorbeeld in een cursus studievaardigheden) is de kans de studie te
voltooien een stuk groter. Maar zoals hiervoor al is besproken,
ook die oplossing heeft consequenties.